Najlepszy przyjaciel człowieka. Elan.

Gotowi jesteśmy zaprzyjaźnić się z każdym stworem jakiego nosi ziemia. Pamiętacie „Ucieczkę z Alcatraz”- nawet mysz można pokochać odwzajemnioną miłością. Nawet w sztucznej inteligencji można się zakochać. A co dopiero w naturalnej.

Może nawet taki człowiek to do zaprzyjaźniania się ma niejakie skłonności, skoro darzy sentymentem nie tylko żywego stwora, który może i ślini się i pośmierduje od czasu do czasu, ale jednak lubi nas, a przynajmniej lubi nas jak mu dajemy jeść, nie tylko owego stwora, ale i przedmioty.

 

Niekiedy może to być miłość zupełnie pozbawiona racjonalnych podstaw, jak wiemy miłość jest ślepa, na przykład miłość do samochodu Syrena 105 (przejawiał ją mój Dziadek), miłość do siekiery i stosów drewna- ostatni napisał o niej pewien Szwed w „Porąb i spal” (nie czytałem), czy miłość kanoniera Jabourka do swej armaty:

I przy armacie stał!

I łado, łado, łado

I przy armacie stał

I wciąż ją ładował!

(troszkę może zniekształciłem kontekst kanoniera Jabourka, ale cytuję z pamięci).

 

Chociaż, jak się zastanowić, to właściwie wcale nie jest to nieracjonalne. Miłość do często używanego narzędzia, które daje nam chleb, obronę, albo rozrywkę nie jest nieracjonalna. Lubimy myśleć, że coś nam sprzyja, że coś nas wspiera. A gdy opanujemy używanie owego narzędzia do perfekcji może się wydawać, że takie narzędzie działa niejako samo.

 

Pamiętam z dzieciństwa górali, którzy (jak to górale) stawiali więźbę w naszym domu. Pan Stasek swoją siekierecką ociosał był słup tak że miał głądkość dosłownie pupki niemowlaka. Siekierecką! I jak tu nie kochać takiej siekierecki.

 

„W badaniu brało udział 500 losowo wytypowanych osób. Grupa składała się z 250 kobiet i z 250 mężczyzn. Badania te przeprowadzone były w kwietniu 2011 roku i wynika z nich, że 83% Polaków biorących udział w ankiecie uważa, że samochody mają swoją duszę i osobowość. Jak widać 4/5 z nas wierzy w to, że samochody, którymi jeździmy mogą stać się nam bardzo bliskie. Z tych samych badań wynika również, że aż 22% kierowców nadaje imiona swoim autom i traktuje je jak prawdziwego przyjaciela”

(https://teoriakulturyumk.wordpress.com/2014/03/12/samochod-czescia-rodziny/ )

 

„Zmywarki. Zważywszy, że Holendrzy mają wyjątkowy stosunek do poobiedniego zmywania tak więc nowym aparatom w kuchni jakimi były zmywarki szybko nadawano imiona włąsne, jako, że zmywarka zastąpiła gospodynie i stała się "domową niewolnicą" o nazwie Truus, Bep, Moeder, Ijzeren Mien, Henk, Miep, Kees, Turk, Negerslaaf of Palestijn. Czasami także pralki zwane są imionami żeńskimi.”

(http://www.wiatrak.nl/10556/po-obiedzie-zmywamy-razem )

Siekierecka, zmywarka, szabla:

Obmoczyłem mój rapier, Scyzorykiem zwany

(Zapewne Pan o moim słyszał Scyzoryku,
Sławnym na każdym sejmie, targu i sejmiku).
Przysiągłem wyszczerbić go na Sopliców karkach

Zmywarka, szabla, aparat fotograficzny.

No jednak nie nazwałem żadnego swojego aparatu fotograficznego żadnym przydomkiem. Ale jeśli jakiś z aparatów byłby tego bliski, to właśnie ten.

Canon EOS Elan / EOS 100

Elan.

Rok 1991.

Canon wypuszcza swoje nowe dzieło EOS'a 100, zwanego w USA Elan'em. To był pierwszy aparat Canona, który miał inną nazwę na Stany, a inną na resztę świata. Nie mam szczerego pojęcia dlaczego. Być może chodziło o prawa patentowe do numerów i nazw jakimi oznaczano aparaty. Niektórzy twierdzą, że była to kwestia polityki cenowej na różnych rynkach i lekkiego zmylenia klientów w tej kwestii (aparaty w USA są do dziś znacznie tańsze niż w Europie), którzy to klienci nie mogli w 1991 roku, tak jak Wy teraz sięgnąć do Google i znaleźć w nim informacje że Canon 100 to to samo co Elan, tylko opierali się głównie na tym co mówił producent. Trzecia kwestia, jest taka, że aparaty na rynek USA różniły się od tych na Europę. Detalami, ale jednak. (o tym trochę dalej).

Wiele osób twierdzi jednakże, że to tylko korporacyjny marketing.

 

Podobnie wyglądała sytuacja z aparatami EOS 500, które w Ameryce nazywały się „Rebel”.

Jak napisał pewien Brytyjczyk w dyskusji na ten temat:

„Wszystko to wiąże się z kulturowymi konotacjami słów. W Stanach „buntownik” („rebel”) od razu sugeruje niezależność, ducha wolności, kogoś kto robi wszystko na swój własny sposób, kto nie jest związany żadnymi konwencjami. Jeździsz swoim Harleyem przez świat, wraz ze swoim aparatem i szukasz prawdy. W Europie „buntownik” to w najlepszym razie ktoś kto sprawia kłopoty, a w najgorszym razie- terrorysta.”

(źródło: http://photo.net/canon-eos-digital-camera-forum/009T1C?start=0 )

 

Nasz pierwszy przejaw canonowskiego nazewniczego marketingu- EOS 100/ Elan pojawił się na świecie, gdy linia aparatów EOS była już ładnie poukładana na półeczkach- profesjonaliści mieli swoją, amatorzy mieli swoją. Canon Elan celował w tę środkową, najbardziej rozdyskutowaną i gadżeciarską półkę zaawansowanych amatorów, która dla większości producentów nie jest najbardziej zyskowna, ale najmocniej tworzy opinię o firmie i jej produktach.

Canon EOS Elan / EOS 100

W swoim najnowszym dziele Canon odszedł od filozofii totalnej celowości i prostoty w stronę wyrafinowania i licznych atrakcji. Zaczęto od dobrego wrażenia- aparat był bardzo cichy. Uzyskano to za pomocą przeniesienia napędu z silnika za pomocą neoprenowych pasków- dotychczas stosowano tryby. Różnica była bardzo wyraźna, zwłaszcza przy powrotnym zwijaniu filmu. Zajęto się także wyciszeniem lustra. Dodatkowo był to pierwszy aparat, w którym klatki filmu były odmierzane za pomocą fotokomórki na podczerwień, a nie trybików zaczepionych o perforację kliszy- dzięki czemu uniknięto kolejnego hałasu.

 

Poziom głośności według Canona obniżył się do 1/4 w porównaniu z konkurencją. Elan/ 100 był uznawany za najcichszy aparat swoich czasów.

Canon EOS Elan / EOS 100

Lampa jaką zamontowano na pokładzie EOSa 100- klękajcie narody!

 

Nie dość że jet to jedna z trzech najsilniejszych lamp jakie wstawiono kiedykolwiek do aparatu (ex equo z Canonem 5 i Minoltą 808 si.)- max liczba przewodnia 17, podczas gdy dzisiejsze nigdy nie przekraczają liczby 13, to jeszcze była to lampa z zoomem o zakresie 28-80mm. Nigdy już później w aparacie dla zaawansowanego amatora nie pojawiła się taka lampa, bo też był to strzał w stopę marketingu- dzięki tej lampie można było darować sobie zakup tańszych modeli lamp zewnętrznych, bo nie oferowały one prawie nic ponadto co dawał w cenie EOS100/ Elan i także miały palnik skierowany na wprost.

Fragment tablicy akcesoriów do Canon EOS Elan / EOS 100. Zaznaczone w kółeczku lampy były dla posiadacza tego aparatu zupełnie zbędne.

Sterowanie maszyną rozwiązano bardzo elegancko i skutecznie- EOS 100/ Elan dostał w prezencie od profesjonalnego brata EOSa1 słynne tylne kółko nastawcze, zwane Quick Control Dial. Wszyscy użytkownicy tego kółka potwierdzą, że jest to cholernie wygodne rozwiązanie, możliwość kręcenia tym kółkiem prawym kciukiem, a palcem wskazującym sterowania kółeczkiem przy spuście migawki właściwie nie ma sobie równych w innych systemach. Inne firmy mają, owszem także dwa kółeczka, ale są one zawsze mniej ergonomicznie rozłożone (Quick Control Dial jest oczywiście opatentowany).

Canon EOS Elan / EOS 100

Quick Control Dial. Canon EOS Elan / EOS 100

 

Dalsze sterowanie to kółko trybów pracy, oraz zaledwie cztery przyciski pozwalające na wybór szybkości robienia zdjęć, działania lampy, pomiaru światła i sposobu działania autofokusa.

 

Kółko trybów pracy zawierało jednak pewne ikonki nieznane w poprzednich modelach. Przede wszystkim CF- Custom Functions, które w latach 90-tych pełniły rolę dzisiejszego ekranowego menu- za ich pomocą można było ustawiać detale funkcjonowania aparatu- błysk na pierwszą lub drugą kurtynę migawki, ustawianie ISO, wstępne podniesienie lustra, czy też świecenie lub nieświecenie podświetlacza autofokusa. Funkcje te ustawiało się manewrując wspomnianymi kółkami sterowniczymi.

Canon EOS Elan / EOS 100

Na kółku nastawczym jest też dziwna ikonka z kreseczkami. To jest clou programu. Programy.

To był niesamowity gadżet dla gadżeciarzy, ale też pewna pomoc dla amatorów. Było to na pierwszy rzut oka niesamowicie wyrafinowane, a okazywało się że działa. Jak oni to zrobili? Pomysł był znany już od kilku miesięcy, bo został wprowadzony w Canonie 10 przeznaczonym dla półprofesjonałów, ale zaimplikowanie go do modelu z półki zaawansowanych amatorów zrobiło niezły szum.

Canon EOS Elan / EOS 100- książki z kodami i czytniki kodów.

Otóż do Canona 100 można było dokupić książeczkę z obrazkami- 101 EOS Barcodes, a wraz z nią czytnik na podczerwień w kształcie pisaka. W książeczce przedstawiono zdjęcia różnych sytuacji i efektów fotograficznych- na przykład fajerwerków, zdjęć u cioci na imieninach, kolacji ze świecami, czy biegnących sportowców. Kto chciał zrobić za pomocą EOSa Elana podobne zdjęcie ten brał do ręki ów pisak- czytnik i skanował kod kreskowy umieszczony obok przykładowego zdjęcia. Następnie należało przyłożyć czytnik do aparatu i ustawić na kółku nastawczym wspomniany symbol z kreseczkami. Kod był sczytywany przez aparat i powodował automatyczną zmianę nastaw przesłony, czasu, trybu autofokusu, lampy, żeby ułatwić zrobienie zdjęcia według wzorca.Niewiarygodne, że to działało, ale działało.

 



Canon EOS Elan / EOS 100 instrukcja obsługi kodów kreskowych.

Gniazdo czytnika podczerwieni na aparacie

W EOSie 100 można było zapisać pięć kodów ustawień i przy pomocy kółka nastawczego i pokręteł przywołać w razie potrzeby odpowiednie do potrzeb „presety”.

Gadżet był gadżetem dość wyrafinowanym w obsłudze i nie przyjął się może w szerokim zastosowaniu, ale na pewno napędził sprzedaż nowego aparatu.

Książka z przykładowymi zdjęciami i kodami oraz czytnik.

Nigdy nie miałem w ręku wspomnianego czytnika i książeczki. Rewolucja kodów kreskowych ominęła mnie bokiem.

 

Aparat EOS Elan przypłynął ze Stanów do Teścia (przyszłego), wraz z dwoma obiektywami. Był to rok 1992. Jeden obiektyw to Sigma 28-200, a drugi to Canon 50/1,8. Ten ostatni, wraz z aparatem mamy do tej pory. Od czasu do czasu pożyczaliśmy ów zestaw na wyjazdy czy do prac studenckich, potem przeszedł na „wieczne wypożyczenie” i stał się filarem naszych działań zarobkowych.

Czas płynął. Lata mijały. Konkretnie 24 lata.

Znaczy się żółte tablice Canonowi się należą już w przyszłym roku.

Tymczasem powstał internet. Tymczasem powstały fora internetowe grupujące różnych maniaków i wariatów. Tymczasem powstał sentyment i moda na lata 80- te, 90-te, różne gadżety, gry komputerowe, stare Amigi i Commodore i ZX Spectrum, emulatory tych gier pod najnowsze Windowsy, fan kluby różnych reliktów z lat minionych.

Kody kreskowe z czytnikiem podczerwieni też trafiły na listę.

 

Otóż proszę państwa, pewien zapaleniec dokonał tzw reverse engineeringu i wybadał jaka kreseczka na kodzie za co odpowiada, po czym stworzył internetową maszynkę do projektowania kodów! Niestety wydaje się, że dzisiaj już niestety nie działa, ale można się zorientować co dało się ustawić za pomocą kodu kreskowego. Właściwie wszystko. O tutaj:

http://www.oocities.org/s002pbt/create.html

Amerykański EOS Elan różnił się od europejskiego i azjatyckiego EOS'a 100. Europejska instrukcja obsługi o tym nie wspominała, a amerykańska zawierała jeden błąd w opisie. Po pierwsze w Elanie lampa błyskowa nie wyskakiwała w górę automatycznie- w żadnym, nawet amatorskim programie ( w EOSie 100- tak)- zamiast tego w wizjerze mrugało przypomnienie o ręcznym podniesieniu lampy, po drugie w amerykańskim aparacie nie było w ogóle brzęczyka pikającego po ustawieniu ostrości- w menu funkcji indywidualnych Elana nadal była zaś funkcja włączająca i wyłączająca ten brzęczyk, która nie służyła niczemu oprócz zmylenia klienta (nie było wyjaśnień na ten temat w amerykańskiej instrukcji). Wszystko to ze względu na lokalne patenty chroniące owe funkcje, których Canon nie zdecydował się wykupić.
Na rynek japoński wypuszczano jeszcze wersję Canon 100 panorama, która miała specjalne maskownice wysuwane od góry i od dołu kadru, tworzące zdjęcie w bardziej poziomych proporcjach, podobnie jak to było w dużo późniejszych aparatach APS (opisywanych tu)

Jakież to wrażenie nastąpiło gdy spotkałem się z Elanem po raz pierwszy? Znałem już autofokus z kontaktu z Minoltą 7000. Canon jednak, już po niedługim czasie używania sprawiał wrażenie narzędzia idealnego, wchodziło się w jego używanie jak w masełko, wzmocnione doskonałym wrażeniem jego cichego dźwięku. To był wspaniały automat, który podobnie jak modele z niższej półki, które już kiedyśopisywałem prowadził właściciela jak po sznurku od zupełnie zielonej amatorszczyzny do skomplikowania trybów PASM, tfu, przepraszam, w Canonie to PavTvM. Wystarczało troszkę się pointeresować. A kto się interesować nie chciał- mógł jechać na zielonym prostokącie z jego kółeczka nastawczego, licząc na inteligencje jego elektroniki i niespotykaną siłę jego lampy błyskowej.

Canon Elan był jak piesek- współpracował, był miły i posłuszny, no i zawsze wierny, lubił wszystkich domowników, zarówno tych mniej jak i bardziej zaawansowanych. Byliśmy z nim na wszystkich wyjazdach, zrobiliśmy niewiarygodne ilości zdjęć na ślubach, weselach i sesjach zdjęciowych- jak pamiętam- na jedną imprezę zużywało się 7 negatywów (zatem 252 klatki), z czego nieco więcej niż połowa udawała się ładnie na odbitki. Wydaje mi się to całkiem niezłym wynikiem, coś jak „Każdy pocisk- jeden Niemiec” w Powstaniu Warszawskim. Trzeba było oszczędzać amunicję i dobrze celować, żeby się w tych siedmiu filmach zmieścić.

Można w Elanie ustawiać właściwie wszystkie potrzebna do fotografowania rzeczy, tryby pomiaru światła, przesuwu filmu i wyostrzania, nawet jedną z funkcji indywidualnych, słynną wśród canonowców „Custom Function nr 5” oddzielić pracę autofokusu od spustu migawki i przydzielić ją klawiszowi pamięci pomiaru światła pod kciukiem. Wiele osób bardzo lubiło tę funkcję, dającą możliwość niezależnego ciągłego ostrzenia lub jego poniechania, osobnego od naciśnięcia spustu.

 

Kształt tego modelu stał się dla mnie archetypem aparatu- z łagodnie wygiętym grzbietem i prostym uchwytem, który dobrze leży w ręce. Wszystko to wzięte z najpierwszego deignerskiego aparatu Canona, projektu Luigiego Colaniego.

 

Aparat, oprócz niespotykanie dobrej lampy błyskowej, różnił się od dzisiejszych aparatów z tej półki in plus jeszcze jednym akcesorium- to światełko wspomagające autofokus. Nie mam szczerego pojęcia dlaczego zaniechano tej genialnej funkcji w późniejszych modelach, była to wg mnie głupota korporacji- na korpusie w EOSie Elan/100 jest silna czerwona latareczka, która w razie potrzeby rzuca na dobre kilka metrów wzorek skośnych kreseczek. Dzięki temu aparat jest w stanie wyostrzyć na ten wzorek, nawet w całkowitej i nieprzeniknionej ciemności czego nie potrafią późniejsze modele.

W następnych pokoleniach EOSów czerwona latareczka wyleciała z korpusów, zastąpiona (w intencjach projektantów) wspomagającym stroboskopowym światłem z lampy błyskowej.

 

To nie działało dobrze- zapewniam z autopsji.

Nasz Elan ostrzył pewniej w ciemnościach niż dwie kolejne generacje aparatów- EOS 50e i 30, a także pewniej niż cyfrowe 10D i 300D. Trochę wstyd, Canonie.

Stroboskopowe błyski następnych modeli działały marnie, a do tego straszliwie zwracały uwagę na fotografa, który niczym latarnia morska nawalał stroboskopem przy byle ciemniejszych warunkach światła. Do dzisiaj stroboskop z lampy został w cyfrowych Canonach. Jedyny plus, że autofokus się w dzisiejszych czasach zrobił trochę bardziej czuły i lepiej działa.

 

Rezygnacja z czerwonej lampki rzucającej wzorek miała z pewnością na celu zmuszenie rzeszy użytkowników Canona do zakupu zewnętrznych lamp błyskowych- każda z nich taki swoją czerwony reflektorek posiada. Jednak było to rozwiązanie dyskryminujące fotografów, którzy chcieli wykonywać zdjęcia bez błysku lampy, bo w sporej części aparatów nie dało się ustawić działania tylko samego podświetlacza z lampy zewnętrznej, a nie włączać błyskania jej głównego palnika. Do kitu.

 

Zmieniło się to dopiero w bardziej zaawansowanych aparatach cyfrowych, gdzie daje się oddzielić świecenie podświetlacza od błysku samej lampy zewnętrznej, wchodząc pracowicie w menu.

 

W porównaniu z wbudowanym podświetlaczem z EOSa Elana to jest i tak jakieś średniowiecze.

 

Canonie! Lampka czerwonego podświetlacza w każdym aparacie! Żądamy lampki!!!

 

Elan miał co prawda tylko jeden punkt autofokusa, ale za to był to punkt krzyżowy (reagujący na linie poziome i pionowe) i jak na swój czas- bardzo czuły.

 

W porównaniu z wszystkimi poprzednikami z półki zaawansowanej Elan/ 100 był bardziej pamiętliwy- zapamiętywał ustawienia jakie zadaliśmy mu w trybie priorytetu przesłony czy czasu nawet po wyłączeniu aparatu. Same parametry aparatu także były z trochę wyższej półki- najkrótszy czas migawki to 1/4000 sekundy a szybkość to 3 klatki na sekundę.

 

Do wad aparatu należało kółko nastawcze, blokowane środkowym przyciskiem, które lubiło ulegać uszkodzeniom, oraz mocowanie statywowe umieszczone nie w osi obiektywu, które wykluczało Elana/ 100 z niektórych prac profesjonalnych. Aparat nie nadawał się oprócz do używania filmów do światła podczerwonego (infrared), ze względu na wspomniany licznik klatek z podczerwonym światłem. Wizjer Canona 100 także nie należał do największych, dawał około 90% pola widzenia obiektywu i ustępował tym z konkurencyjnych Nikonów. Dowiedziałem się ostatnio, że matówka naszego Elana była współwymienna ze znacznie jaśniejszą matówką opisywanegotu Canona EF-M (manualnego, z przeznaczeniem do ostrzenia ręcznego), na co wiele osób się decydowało, rozkręcając swój aparat.

Migawka EOSa Elan. Strzałką zaznaczono wspomniany czytnik perforacji klatek pracujący w podczerwieni.

W dzisiejszych czasach EOS 100 może sprawić dwa kłopoty- pierwszy jest kłopotem kompatybilności- lampy zewnętrzne „niecanonowskie” czyli firm trzecich są przystosowane tylko do najnowszego systemu błysku E-TTL i z naszym Canonem 100 nie chcą błyskać, bo ma on pierwotny, prostszy system A-TTL. Tak właśnie robi mój Nissin 622, ale wszystkie lampy Canona powinny z Elanem/ EOSem 100 działać bez problemów.

 

Po drugie aparat należy do tych, w których odbojniki migawki wykonane są z gąbkopodobnej gumy. Lubi się ona po latach rozpuszczać i sklejać lamelki migawki dając oleiste ślady- migawka może przestać działać. Zanim się to stanie można ją w razie czego czyścić, tu jest instrukcja- na Szanownych Czytelników ryzyko: http://photonotes.org/articles/oily-shutter/

 

Niemniej 24 lata po wyprodukowaniu nasz Elan działa z powodzeniem. Kocham go miłością ślepą, tą która nie wybiera. Powiem Wam, że to cholernie dobry aparat. Powinienem właściwie nadać mu jakieś imię, ale firma nadała mu w sumie całkiem niezłe.

Elan- zapał, entuzjazm, jak Élan Vital.

 

To by się zgadzało.

Fabrykant

dyrektor kreatywny walnięty o sprzęty

Źródła i źródełka:

http://photonotes.org/reviews/eos-elan/

http://www2.leeward.hawaii.edu/frary/canon_elan.htm

http://foto.aaweb.cz/pdf/camera/canon/canon_eos_100.pdf

http://www.oocities.org/s002pbt/create.html

http://mir.com.my/rb/photography/hardwares/classics/eos/eoscamera/EOS100Elan/s002pbt/intro.html

http://www.canon.com/c-museum/en/product/film148.html

https://books.google.pl/books?id=nfLx2Fbm0_4C&lpg=RA10-PA31&ots=ty7T60090t&dq=EOS%20Elan%20Popular%20Photography&hl=pl&pg=RA10-PA30#v=onepage&q=EOS%20Elan%20Popular%20Photography&f=false

https://teoriakulturyumk.wordpress.com/2014/03/12/samochod-czescia-rodziny/

http://www.wiatrak.nl/10798/przezwiska-nazwiska-pseudonimy

http://photo.net/canon-eos-digital-camera-forum/009T1C?start=0