Wszyscy byli odwróceni. Robert Doisneau- Square du Vert- Galant 1950.

Robert Doisneau- Square du Vert- Galant 1950

Vert- Galant, znaczy się mniej więcej "stary ale jary". Jest takie miejsce w Paryżu- Square du Vert- Galant. Plac Jurnego Zalotnika. Dziwna nazwa, ale wzięła się jak się okazuje od króla Henryka IV, którego konny pomnik znajduje się przy skwerze, albo raczej góruje nad nim na moście. Król Henryk IV znany był z wielu kochanek które posiadał w mocno starszym wieku. Jak to człowiek średniowiecza miał życie bardzo burzliwe, krwawe, a nawet po śmierci Rewolucja Francuska sprofanowała jego szczątki i pośmiertnie odcięła głowę. Do niedawna pewien francuski kolekcjoner twierdził, że posiada ową odciętą głowę, niektóre badania DNA potwierdziły ten fakt, a niektóre mu zaprzeczyły. Miał się nawet odbyć uroczysty pogrzeb, ale w końcu go zaniechano.

Nie jest to jedyny krwawy fakt związany z Square du Vert- Galant.

To właśnie tu, na tym cyplu wyspy (który co prawda wtedy był osobną wysepką) zakończyła się 18 marca1314 roku historia zakonu Templariuszy, o której każde polskie dziecko wie z "Pana Samochodzika i Templariuszy". To właśnie tutaj spalono na stosie mistrzów zakonu- Jakuba De Molay i Geoffroya de Charnay, na polecenie króla Filipa IV Pięknego.

Mówi się, że po prostu spalił na stosie swoich wierzycieli. Niezły plan!

Mówi się, że wszystkich skarbów Templariuszy nie odnaleziono.

Mówi się, że oskarżenia rzucane na Templariuszy, które mówiły o ich rytuałach całowania rycerzy w tyłek i pluciu na krzyż, były zmontowane. Podobno wcale nie chodziło o bluźnierstwo, tylko o sprawdzenie posłuszeństwa nowo przyjmowanych rycerzy i przygotowanie ich psychiczne na ewentualne męczarnie stosowane przez Saracenów, przeciwko którym walczyli.

Brzydko, Filipie Piękny!

Egzekucja Jakuba de Molay

Niektórzy oczywiście twierdzą, że historia Templariuszy wcale się wtedy nie zakończyła. Dziwnym trafem w tym samym niemal czasie zjednoczyła się z odrębnych kantonów Szwajcaria, uwolniła się spod władzy Habsburgów zwyciężając w kuriozalnej bitwie pod Morgarten i z kraju pastuchów i owiec zaczęła się szybko przekształcać w kraj banków i skarbców złota. Przypadek?

No bo co ty wiesz o Szwajcarii? Co ty wiesz o zabijaniu? (cytat)

To oczywiście spekulacje spiskowych teoriorystów, ale można sobie posprawdzać w Wikipedii, co też zrobiłem i Wam relacjonuję.

Na bitwę pod Morgarten stawili się:

Od strony Habsburgów:

Leopold I Habsburg, na czele doborowego rycerstwa i szlachty, w nadziei że albo szybko spacyfikuje chłopsko- pasterskie bunty i konflikty, które urządzały kantony (jeszcze wtedy nie zjednoczone). Łączne siły armii - 9000 ludzi. Wojska Leopolda słabo znały tereny kantonów i nie przeprowadziły porządnego rozpoznania. Były przekonane, że tylko silne siły rycerstwa (którego kantony z pewnością nie miały) mogą stanowić jakąkolwiek przeszkodę. W najgorszym razie nastawiali się na honorową walną bitwę na otwartym polu. A w najlepszym na plądrowanie i palenie wsi, oraz i inne atrakcje, które w zawodzie Wikinga ceni się najbardziej (cytat).

Od strony szwajcarskich kantonów Shwytz, Uri i Unterwalden:

Chłopskie pospolite ruszenie, w liczbie 1500 górali, uzbrojonych w nieznaną rycerzom broń- halabardy. Wcześniej umocniono i obwarowano i obsadzono wszystkie wioski i miasteczka na drodze nieprzyjaciela. Teoretycznie niestrzeżona pozostała droga wzdłuż jeziora Ägeri, którą wybrały wojska Habsburgów.

Droga wzdłuż jeziora biegła pomiędzy stromym zboczem, a bagnistym brzegiem, przechodząc wąskimi przesmykami i parowami. Cały pochód wojsk rozciągnął się w kilometrową linię.

Rzecz odbyła się przy świetle księżyca, w nocy i z zasadzki. Niezgodnie z zasadami rycerskimi. Ale górale nie byli rycerzami i mieli te zasady w wielce głębokim poważaniu. W czasie gdy jadący z przodu ciężkozbrojni przekraczali parów, nastąpił atak za pomocą zwalania z góry drzew i kamieni. Konie pozrzucały w popłochu jeźdźców. Wycofująca się w panice jazda stratowała doszczętnie idące z tyłu własne siły piesze i wpędziła je do bagna. Piechota habsburska zdziesiątkowana na wąskie drodze, popędziła w ucieczce za konnymi.

Straty:

Mówi się, że były następujące- Habsburgowie 2000 ludzi, głównie doborowego rycerstwa. Kantony szwajcarskie- 12 ludzi.

Kantony odnowiły po tej bitwie podpisanie sojuszu związkowego i uzgodniły trwały, wspólny opór przeciwko Habsburgom.

A potem, to już tylko złoto, banki i szwajcarskie zegarki.

Czy to na pewno miało coś wspólnego z Templariuszami i Jakubem de Molay, spalonym na stosie na Ille de Cité rok wcześniej? Pewnie nie, ale co tam pobajdurzyć sobie można...

Bitwa pod Morgarten

Tymczasem skwer Vert- Galant w Paryżu, który oglądał stracenie Jacques'a de Molay, położony jest na samuiuśkim zachodnim cypelku Ille de Cité, tej na której stoi Notre Dame. Nigdy nie byłem na tym skwerku, ale dzięki powszechnej fotograficzno satelitarnej inwigilacji można go sobie obejrzeć z góry z boków i od środka. Cypelek ten mało rzuca się w oczy, bo leży kilka metrów niżej niż centrum wyspy, a po drugie jest oddzielony od reszty wspomnianym mostem Pont du Neuf, który przecina wyspę w poprzek i jak skalpel odcina jej koniuszek. Trzeba na skwerek zejść po schódkach, a gdy to zrobimy, znajdziemy się na mniej więcej pierwotnym poziomie sekwańskich wysp, blisko lustra rzeki, co oznacza, ze znacznie poniżej reszty Paryża, którego poziom w międzyczasie wzrósł o te parę metrów. Bo jak wiadomo- w Paryżu trzymają wysoki poziom. Choć nie zawsze pion.

Z Paryżem jest jak z Warszawą ze starego wpisu Fotodinozy, a nawet jeszcze lepiej- gdzie się nie obrócić dupa z tyłu...tfu!, chciałem napisać gdzie się nie obrócić, tam jakieś historyczne warstwy, wypiętrzenia, archeologiczne artefakty, trochę poskrobać- a tu pod spodem średniowiecze i Jakub de Molay.

Można by napisać, że skwerek ten jest przyjemnym i lekko schowanym miejscem wypoczynku w centrum miasta, ale prawdę powiedziawszy dzisiaj w Paryżu nie ma lekko schowanych miejsc wypoczynku- wszędzie jest pełno wszystkich. Turyści plenią się wszędzie, chodzą, fotografują, przylatują Ryanairem. Ja też.

Zwłaszcza że most du Neuf, oraz sam koniec cypla Ille de Cité ma strategicznie malownicze położenie z ciekawymi widokami Paryża "od dołu", z poziomu rzeki. Przybijają tu także statki wycieczkowe.

W latach 50- tych było tu zapewne trochę spokojniej. Tanie loty jeszcze nie latały po Europie. Można było na Square du Vert- Galant trochę odsapnąć. Albo zrobić jakieś epokowe zdjęcie za pomocą Leiki czy Praktiflexa.

Tak właśnie zrobił Robert Doisneau, dopisując swój akapit do historii tego miejsca.

Być może samo miejsce nie jest aż tak ważne dla tego zdjęcia, ale skoro fotograf podpisał tę fotkę tytułem " Square du Vert- Galant" to wysiliłem się i podrążyłem trochę internet, żeby się dowiedzieć co to za miejsce.

Tytuł zdjęcia mówi mniej więcej to co mówiłby dla Warszawiaków tytuł "w Skaryszaku", a dla łodzermenschów "Na Zdrowiu".

"Pojedźmy więc do Skaryszaka

Na widok wiewiórek i zimne piwo

Na dzieciaki grające na "Drukarzu"

Tam jeszcze meczy nie drukują

Załóż sukienkę tę podle czerwoną

Niech będzie na byka moich oczu płachtą

Nie da się ukryć za co cię chwycę

Gdy położymy się w trawie za ławką."

cytat (z Pablopavo)

Park jednym słowem. Miejsce niezobowiązujące.

Nie zmieniło się tu zbyt wiele od czasów Doisneau. Budynki które sfotografował nadal stoją nad Sekwaną, o proszę bardzo, prosto z Google:

Square du Vert- Galant 2015

Robert Doisneau- Square du Vert- Galant 1950

Nawet płotek ten sam! Jedyna zmiana to granitowy bruk, który podniósł poziom gruntu. Bo jak mówiliśmy- Paryż to miasto na wysokim poziomie.

Ale też przecież Skwer Jurnego Zalotnika/ Starego Jurnego Piernika dał pewne podstawy kompozycji tego zdjęcia. Dał temu kadrowi całą masę poziomych motywów, bo Paryż widziany z poziomu Sekwany jest bardzo poziomy, być może nawet wieży Eiffla stamtąd nie zobaczymy. Nie wiem, nie byłem tam, ale sprawdzam w Google Maps- rzeczywiście, nie zobaczymy. Nawet pobliską Notre Dame nie widać. Poziomy narzucane przez rzekę i jej brzegi dały solidne ramy temu obrazkowi.

 Wszystko po to by nas nieco zwieść i sprowadzić nasz wzrok na manowce- żebyśmy spojrzeli w miejsce gdzie jest suchy badyl- jedyny poważny kontrapunkt dla poziomego tła. Tam rozgrywa się clou programu tej scenki- pan policmajster rozmawia z panią na ławce. To znaczy tak się na pierwszy rzut oka wydaje, ale zaraz łapiemy w lot, że każdego na tym zdjęciu interesuje coś zupełnie innego.

I ten pionowy badyl odciągał nasz wzrok od mało widocznej całującej się za płotkiem pary, prawie byśmy jej nie zauważyli w towarzystwie ciemnej ławki i kosza na śmieci.

No i dziecko, jaśniej ubrane, więc mniej kontrastowe. Też nie interesuje się niczym co jest na tym zdjęciu. Ma swoje spojrzenie. Jak to dziecko.

Czyżby to wiosna tak wszystkich rozproszyła?

Czy to na zdjęciu to przednówek? Może być, może być

Pierwsze momenty wiosny to idylla,
a natura wybucha - taka to chwila.
Zielone pąki pukają tu do okna- puk, puk
Kocham to tak, jak Unesco Timbuktu
Koszmar minął, zima mi nie zagląda w okno.
Nagle knock, knock do drzwi, otwieram, a to kto?
To policmajster, ale ja z takim nie gadam.
Odprawiam mundurowego i spadam, to nara.
Wiosną! Potrójnie kocham to miasto.
Pełno tu motyli, nim światła nie pogasną.
Delikatnie, słońce dekolty im tu rozchyla.
Ja sunę wolno jak cadillac. Elegancko.

Vavamuffin "Gitara gra"

Z grubsza zdjęcie to jest dogłębnym studium ludzkiego ogólnego rozproszenia.

Każdy tam niby konwersuje z innymi, ale myśli mu błądzą dokąd chcą. Spiritus flat ubi vult, i nawet policmajster na to nie poradzi. Obserwacja ludzi jest, oprócz ładnej kompozycji głównym przekazem tego zdjęcia. Podglądanie. Podglądanie z lekkim półuśmieszkiem, jak to umiał pan Doisneau.

Bardzo to ludzkie, a skoro takie ludzkie, to nie jest nam obce. I nie jest także niczym dziwnym, że ta fotografia Doisneau została wystawiona na słynnej ekspozycji "Family of the Man" w Nowym Jorku w 1952, a potem w innych znanych miastach świata. Bodajże nawet wróciła do Paryża, razem z tą wystawą.

Lubię to zdjęcie. Zdjęcie bystrego, krytycznego obserwatora, przychylnego światu.

Zamyślamy się. I tak siedzimy sobie wirtualnie na tym skrawku skwerku na Sekwanie, obserwujemy sobie ludzi, troszkę sobie z nich ironizujemy. Jest przyjemnie i miło. Historia Jakuba de Molay splata się z historią Google Street View, Doisneau siedzi obok nas na ławeczce, a przeszłość płynie sobie nieprzerwanie od początku świata aż do dzisiaj.

Ludzie się, w każdym bądź razie, nie zmieniają.

Fabrykant

dyrektor kreatywny walnięty o sprzęty.

Żródełka:

http://mediewalia.pl/archeologia/slady-bitwy-pod-morgarten/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Morgarten

http://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15930109,Spalenie_templariuszy.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacques_de_Molay

https://fr.wikipedia.org/wiki/Square_du_Vert-Galant

https://fr.wikipedia.org/wiki/Henri_IV_%28roi_de_France%29